Budowa i funkcje kręgosłupa

Kręgosłup to rodzaj „krzywej kolumny”, która opiera się na miednicy i podtrzymuje ciężar naszego ciała oraz głowy. Składa się z kręgów, oddzielonych od siebie dyskami, aparatu więzadłowego i rdzenia kręgowego. Anatomicznie kręgi dzieli się na szyjne ( C – cervicalis), piersiowe ( Th – Thoracis), lędzwiowe ( L- Lumbaris), czasami można spotkać tez krzyżowe ( S – sacralis).

Najważniejsze funkcje kręgosłupa to:

- utrzymanie ciężaru ciała i głowy,
- stanowienie „zaczepu” dla kości i mięśni,
- amortyzacja wstrząsów,
- ochrona rdzenia kręgowego oraz nerwów rdzeniowych

Jak widać na załączonym obrazku, kręgosłup składa się z 7 kręgów szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, kości krzyżowej i kości guzicznej (ogonowej).

Wyróżniamy 3 krzywizny (według niektórych podziałów 4), które amortyzują siły działające na kręgosłup. Jakie widać na załączonym obrazku.

Budowa kręgu

Kręg składa się z trzonu, na którym umiejscowiony jest dysk międzykręgowy oraz łuku kręgu na którym znajdują się:

- wyrostki stawowe, które tworzą stykając się z wyrostkami stawowymi kręgu niższego lub wyższego tworzą staw międzywyrostkowy.
- wyrostki poprzeczne
- wyrostek kolczysty
Na różnych wysokościach występują inne wyrostki, ale ich opis nie jest do niczego potrzebny. Wyrostki stanowią miejsce przyczepów mięśniowych.

Widok z góry na przekrój kręgu w odcinku szyjnym. Zwróćcie uwagę na rdzeń kręgowy, korzeń nerwowy i jądro miażdżyste.

Dysk międzykręgowy
Krążek traktuje się jako amortyzator wstrząsów, czyli cienki sprężynujący materiał między kręgami. Zazwyczaj przedstawiany jest w ułożeniu poziomym. Natomiast dotyczy to tylko kilku segmentów, które są zmienne zależnie od pozycji ciała. Zazwyczaj nie leżą poziomo, co oznacza, że działają na niego siły ścinające.

Krążek jest chrzęstnym połączeniem między dwoma kręgami. Jako połączenie między kośćmi ma także wpływ na mobilność, ze względu na zdolność zmiany kształtu.

Dysk składa się z jądra miażdżystego otoczonego przez pierścień włóknisty. Między jądrem i pierścieniem nie ma żadnego wyraźnego rozgraniczenia, ale można zauważyć, że dysk składa się z:
– na stronie zewnętrznej z wielu włókien kolagenowych i małej ilości substancji podstawowej tkanki łącznej,
– centralnie z większej ilości podstawowej tkanki łącznej i malej liczby włókien kolagenowych.

W tkance łącznej podstawowej znajdują makromolekularne KH- białkowe połączenia (ciekawa nazwa) oraz proteoglikany. Środki te są silnie hydrofilne i mogą gromadzić wodę do ilości dziewięciokrotnie przekraczającej ich własną objętość. Jest to bardzo ważna właściwość, ponieważ krążek nie ma własnego ukrwienia. Znaczy to tyle, że odżywia się na zasadzie dyfuzji. Zachowuje się jak gąbka chłonąca i oddająca wodę. Wilgotność krążka z wiekiem spada i jego podatność na uszkodzenia zwiększa się. Tylko zewnętrzna część pierścienia włóknistego posiada unerwienie, które w zwyrodniałych dyskach sięga głębiej. Tylno-boczna część pierścienia jest najsłabsza i posiada najmniejszy przekrój.

Pozycja jądra miażdżystego zależna jest od pozycji kręgosłupa. Zgięcie powoduje kompresje przedniej części dysku i "przeciska" jądro ku tyłowi. Wyprost powoduje odwrotną sytuację.

~Marek Pośpiech